Sueño y mentira de Franco
Pablo Picasso als stripauteur
Op de eerste ets wordt Franco te paard afgebeeld met op zijn hoofd een (koninklijke?) kroon en in zijn handen een zwaard en een banier met daarop de Maagd Maria. Een lachend, schijnbaar nietsvermoedend zonnetje zou kunnen verwijzen naar het Spaanse volk dat zich op dat moment nog van geen kwaad bewust is. De steeds terugkerende religieuze symbolen verwijzen naar de steun die Franco en de nationalisten genoten van de Spaanse katholieke kerk in hun strijd tegen de republikeinen.
Op het tweede plaatje loopt Franco met dezelfde attributen over een dun koord. Zijn paard is verdwenen en vervangen door een gigantische penis, die symbool staat voor zijn overtuiging dat hij militair de sterkste is.
In de volgende scene heeft Franco zijn zwaard opgeborgen in zijn schede zodat hij met beide handen een houweel kan vasthouden, waarmee hij een klassieke buste aanvalt. De banier is vervangen door een bisschoppenmijter, opnieuw een verwijzing naar de katholieke kerk.
Met deze vernieling van klassieke kunst lijkt Picasso te verwijzen naar het bombardement van Franco op Madrid in november 1936, enkele maanden voor de kunstenaar begon aan ‘Droom en bedrog van Franco’. Daarbij werd ook het Museo del Prado getroffen en moest de hele collectie van het belangrijke Spaanse kunstmuseum in veiligheid gebracht worden buiten de stad. Een woedende Picasso nam in ballingschap het erevoorzitterschap van het museum aan en begeleidde het transport van de werken van Madrid naar Valencia.
De tweede rij opent met een besnorde Franco, het zwaard in de rechterhand, die gekleed is in traditionele Spaanse vrouwenkledij: een jurk, een kam in de haren, een mantilla over de schouders en het hoofd en een waaier in de linkerhand. Met de waaier verwijst ook deze vrouw, die triomfantelijk wegwandelt van een vernietigd stadje in de achtergrond, naar de katholieke kerk, net als Franco. De slachtoffers van de Spaanse burgeroorlog waren voor het merendeel vrouwen en kinderen.
In de middelste afbeelding is Franco opnieuw zichzelf, getooid met kroon en zwaard. Hij wordt zwaar aangevallen door een stier, die symbool staat voor de republikeinen. Waar de vier vorige etsen nog statisch waren, alsof het foto’s waren, is er hier kracht en energie merkbaar en dus de hoop op een republikeinse overwinning. De twee figuren clashen met elkaar in het midden van de plaat, alsof ze elkaar uit het kader weg willen duwen. Hierna verliest Franco de kroon en lijkt hij een eenvoudige hoed met een kwast te dragen.
De volgende twee afbeeldingen hangen duidelijk aan elkaar vast. Op de eerste is Franco te zien terwijl hij geld aanbidt dat zich op een (katholiek) altaar bevindt. De prikkeldraad lijkt hem wel op te sluiten in deze scene.
In de tweede afbeelding lijkt het altaar verbrokkeld neergestort te zijn. Franco is daarbij in het prikkeldraad geworpen en heeft alleen nog zijn zwaard en banier om zich recht te houden. Ondanks zijn hebzucht lijkt de generaal de onvoorwaardelijke steun van de letterlijke rechtlijnige katholieke kerk te blijven genieten. Rechtsonder in beeld ontsnappen kikkers en slangen, die Franco lijken te bestempelen als een weerzinwekkend creatuur.
Op het volgende plaatje gebruikt Franco de staf van zijn banier om een gevleugeld paard neer te steken. Het staat symbool voor zijn poging om dictator te worden van zijn landgenoten, die door Picasso vaak werden voorgesteld als een paard. Er lijkt een duidelijke link te zijn met de eerste afbeelding maar nu lachen zowel de zon als het paard niet meer. Beiden zouden ook terugkeren in ‘Guernica’, waar ze een centrale plaats zouden innemen.
Franco blijft de banier verder gebruiken als wapen in de laatste afbeelding van de eerste plaat, waarop hij gezeten op een reuzevarken de zon lijkt aan te willen vallen. Het doet denken aan Don Quichote, het personage uit het boek van de Spaanse schrijver Miguel Cervantes. Hij gelooft dat hij op een sterk paard zit en gaat chargeren tegen een machtige vijand terwijl beide waanideeën vals blijken te zijn.